Böbrek taşı ameliyatları, böbreklerin yaşamın devam edebilmesi için atık maddelerin vücuttan atılmasını sağlamaktadır. Öte yandan vücut için gerekli olan bazı maddeleri filtre etmek de görevi olmaktadır. Bunların seviyelerini ayarlamak gibi  görevi  bulunan böbreklerde  görevle ilgili mekanizmadaki sorunlarla  taş oluştuğunda söz konusu olmaktadır.

Bu mekanizmaların neden bozulduğu halen net olarak bilinmemektedir. Uzmanlar, taş hastalığının beslenmeden genetiğe, yaşanılan coğrafyadan cinsiyete kadar çeşitli faktörlere bağlı  ortaya çıktığını düşünmektedir.  Bu nedenle böbrek taşı nasıl düşer diye araştıran kişilerin genetiğinde bu hastalıktan çoğu zaman bulunmaktadır.

Bu taşlar bazen uzun süre herhangi bir belirti göstermemektedir. Kimi zaman idrar yoluna düşerek hastaların dayanılmaz ağrılarla sağlık kuruluşlarına başvurmasına neden olmaktadır. Böbrek taşı ameliyatları böbrek taşı bulunan her hastaya uygulanmamaktadır. Taşın boyutu, kişinin düşürme ihtimali göz önüne alınmaktadır.

Böbrek Taşı Nasıl Belli Olur?

Böbrek taşı belirtileri kandaki  bazı mineraller böbreklerden atılırken idrarda belli çözünürlükte denge halinde çözünmüş bulunmaktadırlar. Ancak çeşitli nedenlerle kristallerin çözünürlüğünün azalması ve birikmesine bağlı olarak böbrek içinde yer alan odacık benzeri toplayıcı sistemlerde kristaller çökmektedir. Ve böbrek taşı oluşmaktadır.

Taşların yaklaşık yüzde 80’ini kalsiyum oksalat taşları oluşturmaktadır. Bunun dışında enfeksiyonlara bağlı taşlar ile ürik asit taşları, sistin taşları, kalsiyum fosfat taşları  görülmektedir.

Böbrek taşı ameliyatları böbrek taşı bulunan her hastaya yapılamamaktadır.  Böbrek taşı oluşumunda, özellikle beslenmeye bağlı faktörler önem taşımaktadır. Bunların en önemlisi de yeterli miktarda sıvı tüketilmemesidir. Beslenme alışkanlığında yüksek hayvansal protein alımı, sodyum tüketiminin yüksek olmaması gerekmektedir.Rafine şekerlerin çok kullanılması, kahve veya kakao tarzı gıdaların çok tüketilmesi  nedenler arasında sayılmaktadır. İdrar yolu enfeksiyonları, böbrekteki yapısal bozukluklar, bazı ilaçlar ve genetik faktörler  taş oluşumunda etkili olmaktadır.

Böbrek Taşı Belirtileri

Böbrek taşı ameliyatları kime uygulanır diye merak eden olan hastalarda en sık görülen şikayet ağrıdır.Çok küçük taşlar, fark edilmeden idrar yolundan geçebilmektedir.Fakat bazı taş boyutları büyüdükçe böbrekte ve mesaneyi birbirine bağlayan tüpte (üreterde) sıkışabilmektedirler.

Bazı hastalarda ağrı fark edilmeyecek kadar hafif düzeyde olmaktadır. Bazılarında son derece şiddetli olmaktadır. Böbrek taşlarından kaynaklanan ağrılar genelde aralıklarla kendini gösterip kaybolan ağrılar şeklinde görülmektedir. Hastalar ağrıyı genellikle “yan ağrısı” olarak tarif etmektedir. Bu ağrı dışında, böbrek taşı belirtileri kadın ya da erkek hastalarda şunlardır:

İdrar yaparken ağrı, idrarda kan, mide bulantısı ya da kusma, sık idrara çıkma ,az miktarlarda idrar yapma veya idrar yapma zorluğu, ateş ve titremedir.

Kimi hastalarda  herhangi bir şikayet olmaksızın, başka amaçla yapılan tetkikler sonucunda  tesadüfen böbrek taşları saptanmaktadır.

Saptansa dahi böbrek taşı ameliyatları tek çözüm değildir. Doktorun sunduğu çözüm önerileri ile kişiler bu hastalıktan kurtulabileceklerdir.

Hastalığın Tanı Yöntemleri

Böbrek taşı neden olur,  börek taşı hastalığında hastanın öyküsü ve fizik muayene ilk aşama olmaktadır. burada Tespit edilen bulguları desteklemek ve tanıyı netleştirmek diğer aşama olmaktadır. Üriner sistem grafisi ve ultrasonografi yapılmaktadır. Bu iki tetkik birlikte kullanıldığında böbrek taşlarının çok büyük bir kısmı tespit edilmektedir.

Taşa bağlı olarak bazen görülen idrar yolu enfeksiyonları , idrarda kanamanın tespiti için idrar analizi yapılmaktadır. Bunun yanı sıra taşların niteliğinin tespit edilmesinde veya nedenlerinin araştırılmasında kan tetiklerine başvurulmaktadır.. Çok küçük taşların tespiti veya ameliyat planlanan hastalarda böbrek anatomisinin görülebilmesi amacı bulunmaktadır. Kontrastsız Bilgisayarlı Tomografi (BT) çekilmektedir. Böbrek taşı kırma ve idrar yollarının değerlendirilmesinde kullanılan başka bir yöntem olan intravenöz piyelografide (IVP) dir. Hastanın damar yolundan röntgen altında tespit edilebilir bir ilaç verilmektedir. Ve kan böbreklerden süzüldükten sonra ilaç idrar yollarından geçerken röntgen çekilmektedir. Böylelikle vücuttaki, böbrek taşları, idrar yollarındaki tıkalı alanlar ve böbreklerde kan akışı gözlemlenmektedir.

Tedavi Yöntemleri

Böbrek taşı ameliyatları için doktorlar kapsamlı bir tetkik yapacaktır. Hastada bulunan taşın mm’si, nasıl alınacağı, ameliyata gerek olup olmadığı hususları oldukça önem taşımaktadır.

Tetkikler böbrek taşı düşürme  gösterdiğinde, tedavi planlamasında  önemli faktörler taşın büyüklüğü, böbrek içindeki yerleşimi olmaktadır. Böbrek taşı boyutunun büyüdükçe hastanın taşı kendiliğinden düşürme şansı azalmaktadır. Ayrıca böbrek toplayıcı sistemlerinde, üst kısımda yerleşen taşların düşme ihtimali alt kısımda yerleşenlere oranla daha fazla olmaktadır.

Tedavinin şekli hastanın taşa bağlı olan ağrısının şiddeti, taşın böbrekte herhangi bir hasara sebep olup olmaması belirlenmektedir. Ve böbrek fonksiyonlarını bozup bozmamasına göre belirlenmektedir.

Sık tekrarlayan böbrek taşlarında, bu taşlara sebep olan altta yatan nedenin tespit edilmesi tedavide önem taşımaktadır. Bunun için özellikle detaylı laboratuvar testleri yapılması gerekmektedir. Kanda kalsiyum, magnezyum, fosfor, ürik asit, D vitamini ve parathormon düzeylerine bakılması gerekmektedir.

Hastanın idrar pH’sının, idrarda sistin, ürik asit, oksalat düzeylerinin incelenmesi gerekmektedir. Ve altta yatan metabolik veya hormonal neden tespit edilirse bunların tedavisinde  böbrek taşlarının tedavisinde, önlenmesinde önem taşımaktadır.

Böbrekte veya idrar yollarında var olabilecek yapısal bozukluklar radyolojik tetkikler ile detaylıca araştırılmaktadır. gerekirse böbrek taşı ameliyatları yöntemi ile düzeltilmektedir.

İnatçı böbrek taşı durumunda taşın cinsine göre ilaç tedavisi seçilmektedir. Her ne kadar tedavi yöntemi ve kullanılacak ilaçlar değişse de, tedavinin temel amacı idrardaki kristallerin çözünürlüğünü artırmak ve bunların böbrekte çökerek taşlaşmasını engellemek olmaktadır.

Böbrek Taşlarını Önlemek İçin Neler Yapılacaktır?

Böbrek taşı neden olur ya da bu problemle karşılaşmamak için ne yapılır en sık merak edilen hususlardandır. Su başta olmak üzere sıvı alımını artırmak böbrek taşı rahatsızlığını önlemek yapılması gerekenlerin başında gelmektedir. Normal şartlar altında idrar açık sarı olmalıdır. Çay, kahve, meyve suları ve asitli içecekler yerine, su tüketimi artırılmalıdır. Çünkü, bu içeceklerin bir kısmı sıvı kaybına neden olmaktadır. Ya da içerisinde bulunan şeker sebebiyle başka problemlere davetiye çıkarmaktadır. Spor yapan, açık havada, yoğun beden işi yapan kişilerin daha çok su içmesi gerektiğini unutmamak gerekmektedir.

Bol sebze ve meyve tüketimi de oldukça önemlidir. Sebze ve meyveler idrardaki asit miktarını azaltmaktadır. Bu nedenle, ürik asit oranını artırma riski bulunan hayvansal gıdalarla birlikte sebze tüketimi yapılmalıdır.

Bu hususlara dikkat etmeyen kişilerin böbrek taşı ameliyatları yolu ile taşların alınması oldukça ihtimal dahilindedir.

Böbrek Taşları Nasıl Tedavi Edilecektir?

Böbrek taşı ameliyatları, 4 mm’den küçük taşların %90’ı oranına bir işlem  gerektirmeden kendiliğinden düşmektedir. 4-7 mm arası taşların yarısı ve 8 mm’den büyük taşların ise nadiren kendiliğinden düştüğü söylenmektedir.

Böbrek taşı idrar yolunda harekete başlamışsa ve böbrek taşı kırma aşamasına gerek kalmamaktadır. Doktorlar taşlar küçükse, hastalara bol su tüketmesi ve hareket etmesini tavsiye etmektedir. Ağrı kesicilerle taşın düşmesi sırasında yaşanabilecek sorunların azaltılması hedeflenmektedir. Ancak, 5 mm’den büyük taşlarda müdahale edilmesi ve doktora başvurulması gerekmektedir.

Ürolog, taşın yeri ve büyüklüğüne, hastanın sağlık durumuna ve yaşına göre gerekli böbrek taşı ameliyatları  kararını vermektedir. Çocuklarda ve yetişkinlerde benzer tedavi yöntemlerine başvurulduğu söylenmektedir.